Terugblik Experience Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder

‘Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder’, zo vatte Robert Claasen, directeur van Chemelot, het symposium samen. ‘De uitdagingen rondom water­zuivering en opkomende stoffen kunnen we niet alleen oplossen. Daarvoor is een gezamenlijk plan van aanpak nodig met alle betrokken partners.’ Het symposium, waarbij maar liefst honderd geïnte­resseerden uit diverse (overheids)organisaties en markt partijen aanwezig waren, was dan ook een mooie stap op weg naar een breed samenwerkings­verband.

Actualiteit

Het onderwerp bleek bijzonder actueel. De NOS berichtte in dezelfde week dat de Maas kampte met zulke lage afvoeren dat er zorgen waren of lozingen op het oppervlaktewater wel voldoende verdund zouden worden. De inname van Maaswater voor drinkwater, verder stroomafwaarts, zou dan onder druk komen te staan.

We leven in een samenleving waarin chemische stoffen een steeds grotere rol spelen: van bestrijdings­middelen tot brandvertragers en van coatings voor drankblikjes tot geneesmiddelen. Van sommige stoffen die in het milieu komen, weten we niet of ze schadelijk zijn. Deze stoffen noemen we ook wel opkomende stoffen. Wat betekent dit alles voor de toekomst van afvalwaterzuivering?

De toekomst van afvalwaterzuivering

Het symposium werd geopend met een korte film over de integrale afvalwaterzuiveringsinstallatie (IAZI) van Chemelot. Chemelot, dat dit jaar het veertigjarig bestaan viert, is een groot complex voor de chemische industrie in Sittard­Geleen. ‘De toekomst van water­zuivering vraagt om verregaande innovatie en met name om een integrale aanpak, waarbij alle keten­partners worden betrokken en iedereen kennis met elkaar deelt’, zo stelde Hans Geijselaers van Sitech Services, de beheerder van de IAZI. ‘Het is van essen­tieel belang dat we niet meer reactief opereren na een incident, maar dat we gezamenlijk op proactieve wijze inspelen op kansen en toekomstige ontwikkelingen.’

'Van sommige stoffen die in het milieu komen, weten we niet of ze schadelijk zijn'

De rol van technologie

Daarna gaf Tim Grotenhuis, hoofddocent milieu­technologie aan de Universiteit van Wageningen, een toelichting op de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van biologische, chemische en fysische methodes van afvalwaterzuivering. Zo ging hij in op biological monitoring, waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke organismen om stoffen te detecteren, te monitoren en de effecten te meten. Grotenhuis sloot zijn presentatie af met zijn toekomstvisie: ‘Ik voorzie een toekomst waar het proces van afval­waterzuivering gekoppeld wordt aan de duurzame energietransitie.’ Hiervoor zijn bij de Universiteit van Wageningen en universiteiten in het buitenland al verschillende onderzoeken opgestart.

Discussie

Vervolgens werden de aanwezigen actief aan het werk gezet om na te denken over de toekomst van waterzuivering en de samenwerking met
keten­partners. Interessante eye openers waren:

• De opkomst van nieuwe technologieën, zoals intelligente robots, zal de manier waarop water in de toekomst wordt gezuiverd ingrijpend veranderen. Hetzelfde geldt voor principes als safe by design en de ontwikkeling van circulaire waardeketens.
• Focus niet alleen op waterzuivering, maar ook op het voorkómen van afvalwater, zodat weinig of niet aan waterzuivering hoeft worden gedaan.
• Eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor schoonwater moeten niet alleen bij de betrokken overheids­organisaties en de ketenpartners liggen, maar ook bij de consument (gedeeld eigenaarschap).
• Bewustwording bij consumenten over de waarde van schoon water moet worden vergroot. ‘Water is te goedkoop’, kwam een aantal keer naar voren.
• De toekomst van waterzuivering ligt niet in schaalvergroting, maar in schaalverkleining. Er kunnen diverse oplossingen worden gezocht op microniveau, bijvoorbeeld het ontwikkelen van waterzuiveringsinstallaties per huishouden, per wijk of per stad.

Pilot watervergunningen Rijkswaterstaat

Theo van de Gazelle, hoofdingenieur­-directeur Zee en Delta bij Rijkswaterstaat, gaf daarna een presentatie over de pilot watervergunningen bij Rijkswaterstaat. In deze pilot is bij 66 bedrijven de lozingsvergunningen die Rijkswaterstaat uitgeeft onder andere bezien op het voorkomen van Zeer Zorgwekkende Stoffen en opkomende stoffen. Van de beschouwde vergunningenmoet driekwart worden geactualiseerd, waarvan een kwart op korte termijn. De oorzaken voor de nood­zaak tot actualisatie verschillen, maar in geen enkel geval is een acuut milieuprobleem geconstateerd. Belangrijk is dat we bij de hele aanpak en het actuali­seren van die vergunningen met alle ketenpartners de samenwerking opzoeken. ‘Dit kunnen we niet alleen', stelde Van de Gazelle. 'Hiervoor hebben we de hulp nodig van al onze partners, zodat we deze informatie gezamenlijk kunnen opleveren.'

'Focus niet alleen op waterzuivering, maar ook op het voorkómen van afvalwater, zodat weinig of niet aan waterzuivering hoeft worden gedaan'

Tot slot

Afsluitend kwam Robert Claasen, directeur van Chemelot, aan het woord. Het streven van het industriecomplex is om in 2050 klimaatneutraal te zijn, waarbij alle processen zijn ‘vergroend’. Hierin speelt water een essentiële rol en is samenwerking met andere partners noodzakelijk. 'De kunst is om over de grenzen van je bedrijf heen te kijken en gebruik te maken van elkaars kennis en expertise. We hebben immers allemaal te maken met dezelfde uitdagingen. Ik ben ervan overtuigd dat we gezamenlijk snellere en betere stappen kunnen zetten.'

Door Bijou van Haren