Nieuwsbrief november 2025

Bacteriën: vaak zien we ze als ziekmakers, maar ze zijn óók onze bondgenoten. Ze helpen bij gezonde bodems, het zuiveren van water, zelfherstellende materialen en zelfs het opwekken van energie. Je bent van harte welkom bij de bijeenkomst van de Lichtkogel over bacteriën. Tijdens deze middag ontdek je wat de bijdrage van bacteriën aan onze leefomgeving is en ga je in gesprek over de kansen en dilemma’s van toepassingen.

🗓 Dinsdag 25 november 2025 | 13:00 – 17:30 uur

📍 Tijgerzaal bij ARTIS en Micropia, Amsterdam

Dit kun je verwachten:

• De natuur in met microfotograaf Wim van Egmond. Ontdek hoe hij de verborgen wereld van bacteriën zichtbaar maakt.
• Theorie en praktijk met Remco Kort (VU en Micropia). Hoe werken we samen met microben en waarom zijn ze onmisbaar?
• Workshops met pioniers: ontdek hoe beton zichzelf kan repareren (Basilisk), leer hoe bacteriën bodems weer gezond maken (Bioclear Earth) of verken de rol van bacteriën bij de monitoring van het waterleven met eDNA (Witteveen+Bos).
• In gesprek met Marco van Es (Bac2Nature), Henk Jonkers (Basilisk), Jidske Knigge (Bioclear Earth), Remco Kort en Sebastiaan Schep (Witteveen+Bos) over wat bacteriën betekenen voor onze leefomgeving.
• Afsluitend: netwerkborrel om ideeën en contacten uit te wisselen.

💡 Dit is dé kans om kennis op te doen, je blik te verbreden en andere mensen te ontmoeten die vanuit verschillende invalshoeken werken aan een gezonde leefomgeving.

“Als de mens van de aarde verdwijnt, gaan we terug naar een paradijselijk ecosysteem met een enorm hoge biodiversiteit. Als daarentegen de bacteriën verdwijnen, stort vrijwel elk ecosysteem in en verdwijnt een groot deel van het leven op aarde, inclusief de mens”, zegt Remco Kort (Vrije Universiteit Amsterdam).

• Dat Remco Kort micro-organismen hoog heeft zitten, is duidelijk. Zeker, de mensheid heeft veel te lijden gehad onder infecties van bacteriën. Aan de andere kant worden we ook ziek als we te weinig in contact komen met deze minuscule organismen. En we kunnen bacteriën inzetten om bijvoorbeeld water te zuiveren en materialen te produceren die eenvoudig te recyclen zijn.

Sytze Keuning (Bioclear Earth): “Het idee was dat zo’n biologische sanering van een vervuilde plek niet haalbaar was, omdat die wel vijfentwintig of dertig jaar zou duren. Maar inmiddels heeft de biologische bodemsanering met behulp van bacteriën het helemaal overgenomen. Van de verontreinigingen kun je 70 procent aanpakken met de biologische saneringstechniek.”

• Jidske Knigge onderzoekt bij Bioclear Earth hoe bacteriën de landbouw kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld door het stimuleren van plantengroei of het opruimen van verontreinigingen. Ze ziet bacteriën als een onmisbare schakel in het duurzaam en ecologisch herstel van leefomgevingen.

Het idee ontstond om capsules van afbreekbaar plastic met bacteriën en voedingsstoffen toe te voegen aan beton. Henk Jonkers (Basilisk): “De bacteriën leiden een slapend bestaan. Ze worden pas actief op het moment dat er door de scheuren water binnendringt. Dan gaan de bacteriën de voedingsstoffen omzetten in kalksteen. Zo gaan de scheuren dicht, stopt de betonrot en gaan constructies veel langer mee.”

• Henk Jonkers en zijn collega’s deden laboratoriumonderzoek om het idee te testen. Nadat bleek dat de bacteriën echt als kleine bouwvakkers aan de slag gingen, werd patent aangevraagd. Dit vormde de start van Basilisk, een bedrijf dat de ingrediënten voor zelfhelend beton verkoopt.

“eDNA staat voor environmental DNA", zegt Sebastiaan Schep (Witteveen+Bos).  "In het water laten alle kleine en grote organismen, bacteriën, planten en vissen, DNA achter. We verzamelen dit materiaal, dat overal in het water aanwezig is, en brengen het in beeld. Op deze manier kunnen we in kaart brengen welke soorten op verschillende plekken in het water aanwezig zijn.”

• Sebastiaan Schep kreeg hierbij ook een beeld van de aanwezigheid van bacteriën. Wat bleek? Van de ongeveer 10.000 soorten onder water die we kunnen herkennen, bestaat zo’n 90 procent uit bacteriën. De groep bacteriën in het water is veruit het onbekendst.

Kom op 25 november naar ARTIS en Micropia en ontdek de kracht van bacteriën. Waarom wil je deze bijeenkomst niet missen?

• Je krijgt een unieke inkijk in de wereld van bacteriën, van microscopische beelden tot praktische innovaties.
• Je gaat in gesprek met wetenschappers, ondernemers en pioniers die het verhaal van bacteriën willen doen kantelen.
• Je ontmoet professionals die werkzaam zijn in verschillende disciplines en bouwt mee aan nieuwe verbindingen.
• Je ervaart hoe bacteriën niet alleen heel klein, maar vooral ook heel krachtig kunnen zijn.