Terugblik Experience Denken vanuit de levenscyclus

In een bijeenkomst op 16 september van het Lichtkogelcahier ‘Denken vanuit de levenscyclus bij aanleg, onderhoud en vervanging van infrastructuur’ hebben 50 deelnemers meegedacht en mee gediscussieerd over deze boeiende vraag. De Bouwcampus is de uitgesproken plek om hiervoor samen te komen, aldus Marjorie Jans in haar openingswoord. Het is dé ontmoetingsplaats waar partijen samen innovatieve oplossingen bedenken en hét netwerk dat partijen in de gehele bouwsector met elkaar wil verbinden. Ter inspiratie toonde ze een film van het co-creatietraject ‘Grip op de Maas’ dat eerder dit jaar plaatsvond op de Bouwcampus.

Bruikbare uitgangspunten

Vanuit zijn persoonlijke ervaring met de verbouwing van een monumentale boerderij, vertelt Jenne van der Velde (Rijkswaterstaat) over het werken vanuit de life cycle-gedachte, zo veel mogelijk duurzaam en toekomstbestendig. Waar loop je dan tegenaan? Kun je deze lessen breder trekken? Complexiteit van de opgaven en van organisaties maakt doorvertaling niet eenvoudig, maar er zijn wel zeer bruikbare uitgangspunten te noemen: 1) Vanaf het begin het toekomstbeeld bepalen; wat is de huidige én wat is de toekomstige functionaliteit? 2) Vanaf het begin alle partijen betrekken en het hele traject gezamenlijk doorlopen. Dus de reguliere manier van werken loslaten en op basis van vertrouwen met de uitvoerende partijen aan de slag. 3) Vanaf het begin beheer en onderhoud meenemen in je overwegingen.

Multidisciplinair

Plato deelde de mensheid in zijn ideaal van de staat in drie klassen: de filosofen (hierbij horen ook technische wetenschappers), de strijders en de werkers. Vanzelfsprekend moesten naties bestuurd worden door de eerste groep. Maar de wereld is inmiddels complexer geworden legt Jaap Bakker(Rijkswaterstaat) uit. De hedendaagse ingewikkelde vraagstukken kunnen niet door één ‘klasse’ opgelost worden. ‘Denken vanuit de levenscyclus’ betekent een multidisciplinaire manier van denken, kijkend naar de huidige én de toekomstige behoeftes, naar huidige en toekomstige risico’s en naar kosten en baten over de hele levenscyclus heen. De ingenieur 2.0 is een techneut die snel linken kan leggen naar nieuwe technieken en goed kan inschatten waar deze toegepast kunnen worden. Voor het opleiden van deze nieuwe meesters is een omslag nodig. Niet alleen op universiteiten en hogescholen, maar ook bij organisaties en bedrijven.

'De hedendaagse ingewikkelde vraagstukken kunnen niet door één ‘klasse’ opgelost worden'

Circulair bouwen

De leegstand van veel gebouwen dwingt ons om na te denken over de toekomst van die bouwsels. Volgens Menno Rubbens (directeur/eigenaar van Cepezed projects) zijn er twee categorieën: slechte gebouwen op de goede plek en goede gebouwen op een slechte plek. Vooral de eerste categorie is geschikt voor een tweede levenscyclus. Een voorbeeld hiervan is de tijdelijke rechtbank in Amsterdam. Omdat de huidige aaneenschakeling van gebouwen niet efficiënt bleek is een deel van het gebouwencomplex afgebroken en herbouwd. De materialen komen zo veel mogelijk uit hergebruik en er is niet alleen gekeken naar de huidige functionaliteit, maar ook naar de toekomstige. Na afloop van het voorgenomen gebruik van zes jaar zal het gebouw geheel herbruikbaar zijn op een andere locatie. Ook bij het Circulair paviljoen (rijksgebouw de Knoop) in Utrecht wordt zo veel mogelijk gebouwd met gebruikte materialen: van een oude kazerne zijn de glaspanelen gebruikt en alle materialen kunnen ook weer hergebruikt worden. Twee mooie inspirerende voorbeelden van circulaire bouw!

‘Denken vanuit de levenscyclus’ betekent een multidisciplinaire manier van denken'

Aan de slag met 3 cases:

Case 1: onder leiding van Jeroen Nagel (Utrecht Sustainability Institute) en Menno Rubbens (Cepezed architecten) worden de principes van circulair met de deelnemers vertaald naar infra toepassingen. Het gaat onder meer om: bouwen zonder fundering, stijve constructies, droge montage en ontwerpen voor hergebruik. Na het oefenen met tunnels en bruggen, constateren de deelnemers dat circulair en adaptief meer in elkaars verlengde liggen dan ze dachten.

Case 2: So you think you can manage your bridge? In dit interactieve spel, onder leiding van Willy Peelenen Joep Paulissen van TNO hebben de deelnemers ervaren hoe het is om assetmanager te zijn van een brug. Door het verkrijgen van de juiste conditiedata van de brug kan een optimale score worden verkregen van beschikbaarheid, risico en onderhoudskosten. Een leerzame ervaring!

Case 3: In deze case hebben Mello Linder en Simon Le Fèvre van Ingenieursbureau Sweco de deelnemers meegenomen in wat er nodig is voor optimaal beheer van de levenscyclus van assets: hoe maak je de juiste (financiële) keuzes en hoe organiseer je de besluitvorming? Denken vanuit de levenscyclus is een onzekere factor en lastig te borgen in de contracten. Een goede samenwerking en vertrouwensbasis tussen opdrachtgever en opdrachtnemer is essentieel.

Door Jetske Poland