Betere besluiten met de toekomst aan tafel

Wat was de aanleiding voor deze ontmoeting tijdens het Nationaal Deltacongres?

De Wit: “Zowel beroepsmatig als persoonlijk maakte ik me zorgen, omdat ik zag dat de toekomst geen grote rol speelt bij het nemen van besluiten. Er zijn mooie plannen voor de toekomst, maar de besluitvorming is vaak gericht op de belangen van vandaag. Het is belangrijk om de toekomst structureel te betrekken, borgen en benutten tijdens dat proces van beleidsontwikkeling, besluitvorming en beheer.

Daarom heb ik een brief geschreven naar de toenmalige deltacommissaris Peter Glas met een voorstel om die toekomst beter te gaan bewaken. In theorie is de deltacommissaris er namelijk voor de lange termijn. Maar in de praktijk van de politieke context kan dat moeilijk zijn.

Ik zag dat er rijksbreed drie grote partijen actief zijn op watergebied: de deltacommissaris stuurt op het Deltaprogramma, het ministerie ontwikkelt beleid en ondersteunt politieke besluitvorming en Rijkswaterstaat doet het beheer en de uitvoering. In mijn voorstel gaf ik aan dat er een methodiek zou moeten komen om de toekomst te bewaken. Vervolgens werd ik door deze organisaties aangesteld als kwartiermaker om de methodiek, die nu ‘De Toekomst aan Tafel’ heet, te ontwikkelen.”

Waarom is de toekomst aan tafel belangrijk voor de watersector?

“Klimaatmitigatie en -adaptatie zijn enkele van de grote opgaven van deze tijd. Ook zijn het opgaven die betrekking hebben op de toekomst. Water speelt hier op verschillende manieren een grote rol bij. Deze opgaven vragen veel van de manier waarop we ons land inrichten. We hebben water lange tijd als een vanzelfsprekendheid gezien. Nu moeten we leren hoe we kunnen meebewegen met de ontwikkelingen en hoe we ruimte kunnen bieden aan water. Die ruimte kan ten koste gaan van woningbouw, of van de energietransitie. De gesprekken hierover zijn moeilijk, en juist daarom denk ik dat het goed is om onze overwegingen voor de toekomst met elkaar te doorleven.”

Waarom moeten we dit juist nu gaan doen?

“De komende tien tot twintig jaar gaan we heel veel infrastructuur vervangen en vernieuwen. Nu hebben we de kans om te bekijken: gaan we dit doen zoals we dit altijd deden of hebben we geleerd van ontwikkelingen in het verleden en zien we dingen in de toekomst op ons afkomen waardoor we dit anders moeten doen?

Hiervoor is een open blik nodig, met als doel om ons werk beter, inspirerender en verstandiger te kunnen doen. De methodiek gaat over de vraag die belangrijk is voor iedereen – van burger tot overheid: wat gaan mijn kinderen en kleinkinderen van deze ontwikkelingen merken? Door de toekomst hierbij te betrekken, kunnen we verantwoording afleggen.

We moeten in ons land voorkomen dat we too deep too fail worden. Een voorbeeld is het blijven investeren in diepe polders. Op een gegeven moment is er geen weg meer terug en blijven we het land leegpompen, waardoor de bodem zal blijven zakken. Je moet goed nadenken over wat je in stand wilt houden. Heel veel helpt ons en heel veel is goed. Maar veel besluiten uit het verleden zouden we nu niet meer zo nemen. Het eerlijke gesprek met de toekomst aan tafel helpt hierbij.”

Door Hilde Roothart